CHP Tekirdağ Milletvekili
Dr. İlhami Özcan Aygun, Sayıştay Raporu’na göre, 2018 yılında ithalatı yapılan
damızlık hayvanlardan 33 bin 880 büyükbaş hayvan ile 834 bin 176 küçükbaş
hayvanın 21 günlük karantina süresi beklenmeden kayıt altına alındığını
belirterek, “Hayvan ve gıda sağlığını korumayı amaçlayan bu 21 günlük süre
nasıl ihlal edilmiş ve kontrol sağlanamamıştır? Bu süre beklenmeden yurda
alınan yani gıda güvenliği belirsiz hayvanlar üzerinden kamu sağlığı tehlikeye
atılmıştır. Bu durumda gıda güvenliği belirsiz denetimsiz hayvan etleri nasıl
halkımıza yedirildi? Sorumlular hakkında işlem yapacak mısınız?” diye sordu.
CHP Tekirdağ Milletvekili
Dr. İlhami Özcan Aygun, Tarım ve Orman Bakanlığı’nda hayvancılık alanında
yaşanan usulsüzlükleri ortaya koyan Sayıştay 2018 yılı Denetim Raporu’nu TBMM
gündemine taşıdı. Bu rapora göre Tarım ve Orman Bakanlığı’ndaki hayvan
hastalıklarını önlemek için alınan 368 bin doz aşının zayi edildiği ve ithali
yasak hayvan ırklarının Türkiye’ye girişine izin verilerek hayvancılığın
dinamitlendiğini belirten Aygun, “Sorumlular hakkında işlem yapacak mısınız”
diye sordu.
“AŞI TAKİP SİSTEMİNİN OLMAMASI ACZİYETTİR!”
Aygun, 2018 yılında
Adana, Balıkesir, Denizli, İstanbul, Kastamonu, Kütahya, Samsun, Siirt, Trabzon
ve Şırnak’ta toplamda 368 bin 761 doz aşının zayi olduğunu vurgulayarak, “En
büyük zayiat, soğuk zincir sistemi olmayan Kastamonu ve Samsun’da meydana
gelmiştir. 2019 yılı sona ermek üzere iken halen aşı soğuk zincirinin ve aşı
takip sisteminin kurulamaması büyük bir acziyettir” tespitini yaptı.
Sayıştay Raporu’na göre, Bakanlık tarafından
ithaline izin verilmeyen “Sarole, Brangus, Aubrac” gibi hayvan ırklarının 2018
yılı içinde Türkiye’ye girişine izin verilerek kamu sağlığının tehdit
edildiğini söyleyen Aygun, bunun hem Türk hayvancılığı hem de kamu sağlığı
açısından büyük bir tehdit oluşturduğunu ifade etti.
2018 yılında sığır
tüberkülozu, sığır brusellozu, koyun ve keçi brusellozu nedeniyle hayvan
sahiplerine 115 milyon 538 bin 299 lira tazminat ödendiğini kaydeden Aygun,
“İthal edilen hayvanların yurda sokulmaması için gümrük idareleri ile
koordinasyonun arttırılması, gerekli tedbirlerin alınması gereklidir” önerisini
yaptı.
Aygun, şu sorulara yanıt
verilmesini istedi:
- Ülkeye Giriş Yapan Canlı Hayvanlarda
Yürütülecek Veteriner Kontrollerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik’e göre,
ithal edilen canlı hayvanların 21 gün karantina merkezlerinde tutulması, bu
sürenin sonunda kayıt altına alınarak kulak küpelerinin takılması gerekmektedir.
Sayıştay Raporu’na göre, 2018 yılında ithalatı yapılan damızlık hayvanlardan 33
bin 880 büyükbaş, 834 bin 176 küçükbaş hayvan 21 günlük karantina süresi
beklenmeden küpelenmiş ve kayıt altına alınmıştır. Hayvan ve gıda sağlığını
korumayı amaçlayan bu 21 günlük süre nasıl ihlal edilmiş ve kontrol
sağlanamamıştır? Sorumlular hakkında işlem yapacak mısınız?
- İthal edilen hayvanlara ve bunların sağlık
sertifikalarına ilişkin herhangi bir takip ve kontrol sistemi
bulunmamaktadır. Kontrol sistemini ne
zaman oluşturacaksınız?
- İthal edilen hayvanların yurda sokulmaması için
gümrük idareleri ile koordinasyonun arttırılması, gerekli tedbirlerin alınması
gereklidir. İthal hayvanların Türkiye’ye getirilmeden incelenmesini sağlayacak
mekanizma kuracak mısınız?
- 2018 yılında Romanya’dan ülkeye giriş yapan 13
bin 420 büyükbaş hayvandan 1637’sinin karantina bekleme süresi içinde ölmesi,
hayvanların yeterli inceleme ve tetkik yapılmadan Türkiye’ye alındığı sonucunu
doğurmaktadır. TİGEM tarafından ithal
edilen hayvanlarda çıkan bu sıkıntı, kamu sağlığı açısından da tehdit edicidir.
Hayvancılık Genel Müdürlüğü’nün aradığı koşullara TİGEM tarafından uyulmaması
düşündürücüdür. TİGEM’deki sorumlular için bu konuda nasıl bir işlem
yapacaksınız?
- Bakanlık, hangi il ve ilçede ne kadar aşı
olduğunu bilmemektedir. Etkin bir aşı soğuk zincir sistemi neden bugüne kadar
kurulamamış ve aşılar zayi edilmiştir?
- Soğuk aşı zinciri olmayan illere neden aşı
gönderilmiştir?
- Aşıları üretiminden son kullanma tarihine kadar
izlemek amacıyla oluşturulacak Aşı Takip Sistemi’ni ve soğuk zincir sistemini
ne zaman kurmayı planlıyorsunuz?
- Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel
Müdürlüğü tarafından geliştirilen “Veteriner Biyolojik Ürünlerin ve Soğuk
Zincir Koşullarının İzlenmesi Projesi”ne bugüne kadar yeterli bütçe tahsis
edilmemesi ve tasarruf tedbirleri çerçevesinde hayata geçirilememesi ülke için
daha büyük bir israf değil midir? Yeterli ödenek aktarılmaması, hayvancılığımız
açısından büyük bir risk değil midir?
- İthal edilen hayvanlara ve bunların sağlık
sertifikalarına ilişkin herhangi bir takip ve kontrol sistemi
bulunmamaktadır. Kontrol sistemini ne
zaman oluşturacaksınız?
- Sayıştay raporu çerçevesinde büyükbaş ve
küçükbaş takip bilgi sistemine hatalı veri girişini önleyecek ve kontrolleri
sağlayacak yazılımı geliştirecek misiniz?
- Hayvanları karantina süresine uymadan
kimliklendiren işletmeler için gerekli müeyyideleri uygulayıp, önlem alacak
mısınız?
- Sayıştay
raporunda, “Genç Çiftçi Projesi’nde genç çiftçilerin takip süreci içinde elden
çıkardıkları hayvanların yerine alınanların yakın dereceli akrabalardan satın
alınmış gibi gösterildiği” tespiti yapılmıştır. 2016, 2017 ve 2018 yıllarına
ait Resmi Gazete’de yayımlanan Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Genç
Çiftçi Projelerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ ve Taahhütname’de, birinci
derece akrabalardan hayvan satın alınmayacağının belirtildiği vurgulandı. Bu
hükme neden uyulmamış ve il ve ilçe müdürleri tarafından izin verilmiştir?
- İyi
tarım uygulamalarında güvenilir gıda arzının ve izlenebilirliğinin sağlandığı
kontrol ve sertifikasyon sistemi kuracak mısınız?
- Gıda
Kontrol Genel Müdürlüğü’nce sığır cinsi ile koyun ve keçi türü hayvanların
kimliklendirilerek kayıt altına alınması işlemleri TBS altında TÜRKVET’te
yürütülmektedir. Sayıştay Raporu’na göre, söz konusu sistemin her yaştan hayvan
kaydına açılması; sınır illerinden kaçak hayvan girişlerini teşvik ederek sınır
ötesinden çeşitli hayvan hastalıklarının ve ülkemizde görülmeyen farklı salgın
hayvan hastalıklarının yerli hayvanlara bulaşmasına yol açmaktadır. Bu durumun
sanal hayvan kayıtlarına yol açtığını raporlaştıran Sayıştay, destekleme
ödemelerinde de kamu zararına neden olduğunu tespit etmiştir. Sayıştay’ın uyarıları çerçevesinde her yaştan
hayvan kaydının sisteme açılmasından vazgeçecek misiniz?